الگوهای متغیر در سلامت*
بیل, پدر هفتادساله مری, بیمار درمان ناپذیری بود که از سرطان, دیابت و بیماری قلبی رنج می برد. او در اثر یک سکته در بستر افتاده بود و نمی توانست حرف بزند. روشن بود که درد زیادی داشت و ناامید بود. به مری و مادرش گفته بودند بعید است او تا یک هفته دیگر زنده بماند. سه روز بعد, معلوم شد قانقاریا در پای راست او پیشرفت کرده است. (در قانقاریا گوشت بدن فاسد می شود و همان طور که پیش می رود گازهای کشنده ای آزاد می کند.) پزشک های معالج او گفتند تنها راه های چاره این است که یا پای او را قطع کنیم یا بگذاریم که بمیرد. مری از آن ها پرسید که آیا پدرش می تواند با این وضع از یک عمل جراحی بزرگ جان سالم به در برد یا نه. آن ها به او گفتند که او بخت بسیار کمی برای جان سالم به در بردن دارد. سپس پرسید که آیا عمل جراحی درد آشکار او را آرامش می بخشد. آن ها گفتند چه بسا دردی که از قطع پا خواهد کشید بسیار شدید باشد. پزشکان صحبت هایشان را با توصیه به عمل جراحی به پایان بردند. مری و مادرش حیرت زده بودند. بیل در آخرین هفته عمرش بود و امیدی به بهبودی او وجود نداشت, عمل جراحی نه درد او را تسکین می بخشید نه عمر او را طولانی تر می کرد, و بعید بود از آن جان سالم به در ببرد. نهایتاً هم عمل جراحی هزارها دلار هزینه داشت. مری پرسید چرا آن ها در چنین شرایطی قطع پای او را توصیه می کنند. پس از یک سکوت دردناک, در نهایت یکی از آن ها پاسخ داد: (زیرا ما آموخته ایم که این گونه بیندیشیم. ما بخش های شکسته را یا تعمیر می کنیم و یا از میان برمی داریم.)
وقتی آن پزشک گفت (ما آموخته ایم که این گونه بیندیشیم,) او الگوی غالب در حرفه اش را توصیف می کرد ـ الگوی زیست پزشکی. وقتی مری توصیه پزشکان را به قطع پای پدر در حال مرگش زیر سؤال برد, او این الگو را به چالش می کشید. در پایان قرن بیستم الگوی زیست پزشکی با چالش های بسیاری روبروست. ما کار خود را با بحثی درباره ی این مشکلات و حوادثی که به این مشکلات منجر شدند آغاز میکنیم, زیرا روانشناسی سلامت در این انقلاب سهم مهمی دارد. ما نمی خواهیم دستاوردهای عظیم زیست پزشکی را انکار کنیم یا از یک رهیافت انحصاری (سلطه ذهن بر بدن) به عنوان نوعی جایگزین برای پزشکی سنتی طرفداری کنیم. زیست پزشکی اغلب بسیار خوب عمل می کند. برای مثال, اخیراً یکی از اساتید همکار که آب مروارید داشت, با عمل جراحی جلیدیه های چشمانش را عوض کرد و یک یا دو روز بعد با بینایی صد در صد به سر کارش برگشت.
ما فرض می کنیم که خوانندگان ما از طریق تجربه های خود, خانواده و دوستانشان به خوبی با موفقیت های زیست پزشکی معاصر آشنایی دارند. در واقع, بیشتر ما همیشه با سیلی از گزارش های رسانه ها از (معجزات) پزشکی مواجهیم. بیشتر ما نه تنها از موفقیت های زیست پزشکی اطلاع داریم, بلکه همچنین مایلیم درباره آن ها مبالغه کنیم. بیشتر مردم عوامل روانی و اجتماعی را برای سلامت جسمانی کم اهمیت یا غیر مهم می دانند. اما چنان که نشان خواهیم داد, شواهد علیه این دیدگاه هستند. ما نمی خواهیم از رهیافت های زیست شناختی ـ پزشکی بدگویی کنیم بلکه می خواهیم با منظور کردن عوامل قوی روانی ـ اجتماعی آن ها را تحکیم ببخشیم و تقویت کنیم.
الگوها: چارچوب های ذهنی علم تجربی

ادامه مطلب...