ساختار آموزشی (ساماندهی )کودکان اوتیستیک
مقدمه
اوتیسم سندرمی پیچیده و دارای علایم عصبی _ روانی است که در دوران ابتدائی رشد ونمو کودک ظاهر می گردد ودارای علائمی همچون اختلال و نقص درتعامل اجتماعی و روابط بین فردی، مسایل جدی در زبان وتکلم ، وجود رفتارهای تکراری والگوهای رفتاری قالبی ومحدود،اصرار بر "همانی"و عدم تغییر در محیط است که با الگوهای ادواری وکلیشه ای رفتاری همراه می گردد و درمجموعه اختلالات نافذ وفراگیر رشدی (Pervasive .D.D ) طبقه بندی می شود.
رشدغیرعادی مهارتهای ارتباطی واجتماعی بعنوان ویژگیها ونشانه های کلیدی محسوب می گردند وافزون برآن، رشدگویش ونحوه برقراری ارتباط از عوامل مهم پیشگوئی درمورد این افراد محسوب می گردد.
معیارهای تشخیصی
معیارهای مورداستفاده بعنوان مبنای تشخیص اتیسم ، قطعی ومسلم نیستندودرطی زمان دائمأ تغییر می یابند.افزون برآن ، از زمانیکه تشخیص اختلال نافذرشد درمحیط های آموزشگاهی بیشترجا افتاده ومتعاقب آن کودکان بیشتر وبیشتردسته بندی می شوند ، تشخیص وافتراق اتیسم واقعی ازسایراختلالات نافذ رشد نیز روزبه روز مشکل ومشکل تر می شود. درمجموع چنین به نظر می رسد که اتیسم نتیجه ومحصول نهائی اختلالات مختلفی است که تمامی آنها در علائمی همچون ناهنجاریهای اجتماعی ، زبانی وعصب شناختی مشترک می باشند.
اتیسم معمولأ درمحدوده سنی 2 تا 4 سالگی تشخیص داده می شود منتها علائم ممکن است خیلی زودتر آشکار گردند. برخی از کودکان اتیستیک ممکن است درتمامی مواردوجنبه ها دچارمشکل نباشند ، در حالیکه هستنـد کــودکانـی که فـوق العـاده آشفتــه ، پریشـان خاطر وسـردرگم انـد وحتـی احتـمال دارد که به خودآسیب برسانند.برخـی ازآنـان مقاطع رشدی مختلف وبا اهمیتی همچون صحبت کردن وراه رفتن را حتی جلوتر از زمان تعیین شده درجدول رشدکسب می کنند. به همین دلیل ، اغلب والدین با مشاهده ازدست رفتن تدریجی برخی ازاین مهارتها درکودک ، پریشان خاطر وآشفته حال می گردند. اوتیسم واپسگرا (regressive autism ) اصطلاحی است که به این گروه اطلاق می شود. دسته دیگری ازاین کودکان ازهمان ابتدا دچارتأخیرات رشدی می شوند.
مخرب ترین ویژگیهای اتیسم عبارتند از:
فقدان برقراری ارتباط چشمی ، رفتارهای خودبرانگیزاننده (self-stimulatory) ، آسیب رسانی به خود، الگوهای خواب غیرمعمول ، ضایعات حسی ، خاموشی، زبان محاوره غیرمعمول، سختی وعدم انعطاف، بازی کلیشه ای با اشیاء کوچک، فقدان قوه تخیل، شوخی وبذله گوئی، حساسیت و واکنش نسبت به تغییرات دور وبر و همچنین ترجیحات غذائی .
البته بایداشاره کردکه این ویژگیها ممکن است ازکودکی به کودک دیگربسیارمتفاوت باشد.
یکی ازویژگیهای شایع اتیسم، اصرار و پافشاری آنها در عدم تغییرودست نخوردگی اوضاع وشرایط است واین کودکان اغلب بهترین عملکرد خود را بهنگام ثبات وعدم دگرگونی شرایط روزمره شان از خودنشان می دهند.جابجایی وتغییرشرایط مانندرفتن به یک مدرسه جدید ، تعطیلات ، غذاهای جدید وامثالهم ، بخصوص می تواند برای این کودکان برانگیزاننده باشد.

این طور به نظر می رسدکه موارد زیراحتما لأ در کودکان اتیسم بطور مشترک دیده می شود:
? مشکلات ودرگیری مخ ومخچه
? اختلالات وضایعات مربوط به جذب موادغذایی
? اختلال درسیستم ایمنی بدلیل نقص سلولهای واسطه
? نقص نوروترانسمیتری وواسطه های شیمیایی (سروتونین)

درگیری مخچه موجب بروز مشکلاتی در زمینه های تعادل وتوازن ، توجه ، وحس عمقی (درک ناشی از تحریک عضلات وتاندونها) می گردد. عقیده براین است که دوبخش آمیگدال وهیپوکامپ از سیستم لیمبیک درگیرهستند. محققین این تغییرات را «اصطلاحأ سیم پیچی معیوب مغز» تعبیر کرده اندچون کودکان اتیسم نمیتوانند مانند ما جهان خارج را دریافت و درک کنندبه همین خاطر است که غالبأ وقتی نام آنها صدا زده می شود پاسخی نمی دهند، به رفتارها وکارهای غیر معمول دل می بندند ، به چشمهای فرد مقابل نگاه نمی کند، و اینکه درزمینه صحبت با دیگران وبرقراری تعا ملات اجتما عی دچار مشکل هستند.
میزان بالای بروز عقب ماندگی ذهنی ومیزان بالاتر ازحد انتظار اختلالات تشنجی درکودکان اوتیسم نشان می دهد که این اختلال پایه ای زیستی دارد. حدود 75% کودکان اوتیسم دچار عقب ماندگی ذهنی هستند. تقریباٌ یک سوم این کودکان عقب ماندگی ذهنی خفیف تا متوسط دارند ونزدیک به نیمی از آنها دچار عقب ماندگی ذهنی عمیق یا شدید هستند. اختلالات همراه آن شامل عقب ماندگی ذهنی ، رفتارهای پرخاشگرانه وخودآزاری است.

رشدغیرعادی مهارتهای ارتباطی ،اجتماعی و گویش ازجمله مواردی هستند که عدم رسیدگی به آنها می تواند کودک را کاملاٌ از عرصه تعاملات اجتماعی منفک سازد و او را به انزوای کامل رهنمون سازد.

ادامه مطلب...